Tarım ve Orman Bakanı Vahit Kirişci, global piyasalarda yaşanan fiyat azalışının üreticiyi olumsuz etkilememesi için mazot ve gübre dayanağını dekara 271 liraya yükselttiklerini belirterek, “Kütlü pamuk üreticilerimize tona 1100 lira fark ödemesi takviye olarak ödenmektedir.” dedi.
Kirişci, Bakanlığının 2023 yılı bütçesinin TBMM Plan Bütçe Komitesindeki görüşmelerinde milletvekillerinin sorularını ve tenkitlerini yanıtladı.
Tarımsal dayanakların GSYH’nin yüzde 1’inden az olmaması tartışmasına yönelik Kirişci, şu değerlendirmelerde bulundu:
“Burada ziraî dayanak olarak bahsedilen, 2022 için 39,2 milyar lira, 2023 için 54 milyar lira, tek başına dikkate alınamaz. Zira Toprak Mahsulleri Ofisi’nin alımlarla ilgili izlediği siyaset, Ziraat Bankası marifetiyle kullandırdığımız krediler, sulama yatırımlarından arazi toplulaştırmasına pek çok bahis bunun içerisinde yer almaktadır. Hatırlanırsa OECD 2022 Tarım Siyaseti İzleme ve Kıymetlendirme Raporu’na nazaran, ülkemizde tarıma ayrılan kaynağın 2021 yılı için GSYH’ye oranı yüzde 1,15 olarak iddia edilmişti. Bu oran, global salgının tesiri ve global ekonomik daralmanın sonuçlarına karşın OECD ortalaması olan yüzde 0,61’in epey da üzerindedir. 2023 yılı bütçesiyle önümüzdeki devirde GSYH’den tarıma ayrılan kaynağın olumlu tarafta güncellenecek olması şaşırtan da olmayacaktır.”
Çiftçi sayısıyla ilgili tenkitlere de değinen Kirişci, çiftçi sayısı ve ekilen alanda yıllar itibariyle bir azalma olmadığını lisana getirerek, bunun da ziraî hasıladaki artışla doğrulandığını söyledi.
Kirişci, çiftçinin banka borcu konusu ile ilgili şunları kaydetti:
“Ziraat Bankası’nca kullandırılan ziraî kredileri 2002 yılında 77 bin çiftçi kullanırken, 2022’de 435 bin çiftçi kullandı. Kredilerin geri dönüş oranı 2002 yılında yüzde 37,8 iken, 2022 yılında yüzde 99,4 oldu. Eylül 2022 prestijiyle 753 bin çiftçinin toplam 153,8 milyar lira borcu bulunuyor. Eylül 2022 prestijiyle 180 milyar lira ziraî kredinin yüzde 85’i sübvansiyonludur. Faiz indirimi ortalama yüzde 70 civarındadır. Yüzde 80 enflasyonun yaşandığı devirde burada sübvansiyonun uygulanması çiftçilere değerli bir dayanaktır.”
Ziraat odası kayıtlarında pasif duruma düşen çiftçilerle alakalı olarak ise Kirişci, “Çiftçi Kayıt Sistemi yönetmeliğinde yaptığımız düzenlemeler, müracaat süreç ve kaidelerinde bürokrasinin azalmasını amaçlamıştır. Yaptığımız düzenlemede ziraat odalarına üye olunmaması tarafında bir söz bulunmuyor.” dedi.
Yurt dışında arazi kiralanması
Kirişci, Türkiye ile Sudan ortasındaki mutabakata yönelik ise tahsis edilmesi gereken yerlerin Sudan’daki hükümet değişikliği ve pandemi nedeniyle tahsis edilemediğini, hasebiyle arazi kiralaması konusunda hiçbir ödeme yapılmadığını aktardı.
Venezuella’da tarım toprağı kiralanmasıyla alakalı tenkitlere ise Kirişci, “Türkiye’deki tarım dalının deneyimlerinden bütün dünyanın yararlanmasını istiyoruz.” cevabını verdi.
Tahılda ithalat eleştirileri
Türkiye’nin en fazla besin hususu ithal eden ülke olduğu argümanlarına değinen Kirişci, Türkiye’nin tarım ve besin eserlerinde net ihracatçı bir ülke olduğunun altını çizdi.
Kirişci, 2021’de 25 milyar dolar ihracat yapıldığını ve 7 milyar dolar dış ticaret fazlası verildiğini, 2002’ye kıyasla artık 85 milyon nüfusu bulunan ve 50 milyon turistin geldiği ülke için “üretim yapılmıyor” denmesinin haksızlık olduğunu söyledi.
Türkiye’nin buğday üretiminde kendine yeten bir ülke olduğunu belirten Kirişci, buğdayda ve mercimekte ihracat bazlı ithalat yapıldığını vurguladı. Kirişci, Türkiye’nin buğday unu ihracatında dünyada 1. sırada yer aldığını aktardı.
Kirişci, Türkiye’nin dünya nohut üretiminde 2., ihracatında 3. sırada bulunduğunu vurgulayarak, nohut üretiminin 2022’de geçen yıla nazaran yüzde 22 artışla 580 bin ton olarak gerçekleşmesinin öngörüldüğünü açıkladı.
Gıda arz güvenliği konusunda ise Kirişci, bakanlıkta “Arz Güvenliği Daire Başkanlığı” kurulduğuna dikkati çekti.
Pamuk, zeytin ve ayçiçeği üretiminde tüm vakitlerin rekoru kırıldı
Kirişci, pamuk üretimi konusunda ise tüm vakitlerin üretim rekoru kırılarak kütlü pamuk üretiminin 2 milyon 750 bin ton olmasının beklendiğini kaydetti.
Kilogramı 2021-2022 devrinde 3,6 dolara ulaşan dünya lif pamuk fiyatının Ekim 2022’de 2,1 dolara gerilediğine dikkati çeken Kirişci, “Küresel piyasalarda yaşanan fiyat azalışının üreticimizi olumsuz etkilememesi için mazot ve gübre dayanağı 2021’de dekara 76 lirayken, 2022’de 3,6 kat artırılarak dekara 271 liraya yükselttik. Ayrıyeten kütlü pamuk üreticilerimize tona 1100 lira fark ödemesi dayanak olarak ödenmektedir.” tabirlerini kullandı.
Kirişci, zeytinliklerin yok edilmesi tenkitlerine ise zeytinde tüm vakitlerin üretim rekorunun kırıldığını ve zeytin üretiminin 2022’de geçen yıla nazaran yüzde 71 artışla 2 milyon 976 bin tona ulaştığını kaydetti.
Ayçiçeğinde de tüm vakitlerin üretim rekorunun kırıldığını vurgulayan Kirişci, bu eserin fiyatlarında da dünyada gerileme yaşandığını ve bu kapsamda Türkiye’deki üreticilere de dayanakların artırıldığını anlattı.
Kirişci, çayda yaşanan rekolte düşüklüğünün ise gübre kullanımından değil, iklim şartlarından kaynaklandığına işaret ederek, gübre ve mazot konusundaki sorulara şu yanıtı verdi:
“Gübre takviyesi ünite fiyatları eser bazında yüzde 130 ile yüzde 163 ortasında değişen oranlarda artırıldı. Mazot takviyesi, artan maliyetler ölçüsünde eser kümelerine nazaran yüzde 130 ile yüzde 395 ortasında artırıldı. 2002’de 1 ton buğday karşılığında 210 litre mazot alınırken, Ekim 2022 prestijiyle 265 litre mazot alınmaya başlandı.”
“(Arpa) Satışlarımız yeni döneme kadar devam edecek”
Kirişci, TMO’nun ucuz arpa satışının hedefine ulaşmadığına yönelik tenkitleri ise, “Piyasa fiyatlarının altında üreticilerimize direkt arpa satışı yapılmaktadır. Üreticilerimiz bu uygulamadan memnuniyetini sıklıkla söz etmektedir. Satışlarımız yeni döneme kadar devam edecektir.” halinde yanıtladı.
Yanan orman alanlarındaki ağaçların satılarak haksız kar elde edilmesine yönelik Kirişci, ” Orman Genel Müdürlüğü’nün, tomruğu 155 liraya sattığı, yanık alanlardan üretilen tomrukların piyasada 735 avroya satıldığı argümanı mutlaka hakikat değildir. Ayrıyeten hiçbir yabancı firmaya emval halde satılmamıştır.” tabirlerini kullandı.
Kirişci, fındık üretimine verilen dayanaklara ait ise fındık üretim maliyetleri ve fiyatlarının yakından takip edildiğini, üreticilerin maliyetlerin altında eserlerini pazarlamasının kelam konusu olmadığını söyledi.
Şeker ithalatına ait gelen soruyu ise Kirişci, şu formda cevapladı:
“Hükümetimiz periyodu boyunca yurt içi şeker talebi, yurt içi şeker üretimiyle karşılanmıştır. Rusya- Ukrayna Savaşı ve pandemi kaynaklı dünyada oluşan besin krizi nedeniyle iç piyasada oluşan spekülatif arz ve fiyat hareketlerinin önlenmesi için yalnızca şekerli mamul ihracat ve üreticilerine ithalat müsaadesi verilmiştir. Verilen bu müsaade 15 Ekim’de sona ermiştir. Yeni dönem şeker üretimi, eylül ayı içerisinde başlamış olup 2,6 milyon ton şeker üretilecek ve yurt içi talep karşılanacaktır.”
Kirişci, son 3 ayda 142 bin küçükbaş hayvan ihraç edildiğini anımsatarak, bunun yalnızca yüzde 14’ünün Katar’a gerçekleştirildiğini vurgulayarak, “İhracat yetkisi, ismine hayvan kayıtlı çiftçilere verilmektedir. Aracıların kazandığı ve yalnızca Katar’a satıldığı savı yanlışsız değildir.” diye konuştu.
Bakan Kirişci, son olarak 5 Kasım’da Boğaz’daki geçişlerle alakalı Ulaştırma Bakanlığı’nın aldığı bir kararla, Bakanlığın kontrol ve nezareti dışında rastgele bir halde avcılığa müsaade verilmesi ve veya da buna müsaade edilmesinin kelam konusu olmadığını belirterek, “Orada yalnızca gemi geçişiyle ilgili faaliyetler yürütülecektir.” dedi.
TBMM Plan ve Bütçe Komitesinde, daha sonra Tarım ve Orman Bakanlığı ile bağlı kurum ve kuruluşların 2023 bütçeleri kabul edildi.
News
